ย้อมผ้าด้วยเครื่องจักร
22 Oct 2019
สำหรับโลกอุตสาหกรรมแล้ว มีกรรมวิธีการย้อมผ้าหลากหลายแบบ โดยขบวนการการย้อมผ้าที่เป็นที่นิยมก็คือการย้อมผ้าแบบต่อเนื่องและไม่ต่อเนื่อง หลายคนอาจจะสงสัยว่าวิธีการย้อมผ้าแบบต่อเนื่องกับไม่ต่อเนื่องนั้นเป็นอย่างไร? มีขบวนการอะไรบ้าง? เราไปดูกันเลยดีกว่า!กรรมวิธีการย้อมผ้าและเส้นด้ายสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 วิธีหลักๆ ซึ่งก็คือการย้อมแบบดูดซึม การย้อมแบบกึ่งต่อเนื่อง และการย้อมด้วยวิธีต่อเนื่อง โดยแต่ละวิธีก็จะมีขั้นตอนการย้อมที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งจะขึ้นอยู่กับวัสดุที่ย้อม ประเภทของเครื่องจักรที่โรงงาน งบประมาณสำหรับการย้อมผ้า และประโยชน์ใช้สอยของวัสดุที่จะย้อม
1. การย้อมแบบดูดซึม (Exhaustion Method)
การย้อมผ้าวิธีนี้ เราจะใช้วิธีการนำผ้าหรือวัสดุที่จะย้อมแช่หรือหมุนลงในอ่างย้อม ให้ผ้าดูดซึมสีในอ่างย้อมจนกระทั่งการย้อมเสร็จสมบูรณ์หรือได้สีตามที่ต้องการ (Batchwise Process) โดยเครื่องย้อมผ้าที่นิยมใช้จะมีหลายแบบ เช่น เครื่องจิ๊กเกอร์ (Jigger dyeing machine) เครื่องเจ็ท (Jet dyeing machine) เครื่องวินซ์ (winch dyeing machine) หรือ เครื่องย้อมเส้นด้ายสำเร็จรูป ทั้งนี้เครื่องย้อมแต่ละประเภทจะมีอัตราส่วนระหว่างน้ำหนักผ้าต่อสารละลายน้ำย้อม (Liquor Ratio,L:R) แตกต่างกันไป เช่น เครื่องย้อมเจ็ทมี L:R เท่ากับ 1:8-1:12 เป็นต้น อย่างไรก็ตาม การย้อมแบบดูดซึมไม่เหมาะเหมาะสมกับการย้อมผ้าจำนวนมาก แต่จะเหมาะกับการย้อมผ้าจำนวนน้อยมากกว่า
2. การย้อมแบบกึ่งต่อเนื่อง (Semi – Continuous Method)
การย้อมแบบวิธีกึ่งต่อเนื่อง(Semi – Continuous Method) หรือ การย้อมผ้าแบบ Pad – Batch Dyeing ประกอบด้วยขั้นตอน 3 ขั้นตอนหลักๆด้วยกัน โดยเริ่มจากการอัดน้ำสีและด่างลงในอ่างย้อมผ้า จากนั้นก็ตามด้วยการม้วนผ้าเก็บไว้ ปิดท้ายด้วยการซักผ้าให้สะอาด เครื่องมือย้อมที่มักจะใช้สำหรับการย้อมผ้าแบบกึ่งต่อเนื่อง จะประกอบด้วย อ่างน้ำย้อมสำหรับจุ่มผ้า ลูกกลิ้งอัดรีดสำหรับการรีดน้ำย้อมส่วนเกิดออกจากผ้า ลูกกลิ้งสำหรับม้วนเก็บผ้า และตู้อบในกรณีที่จำเป็นและอ่างซัก
3. การย้อมด้วยวิธีต่อเนื่อง (Continuous Method)
สำหรับการย้อมผ้าประเภทนี้ ผ้าที่ย้อมจะเคลื่อนที่ไปตามขั้นตอนต่างๆอย่างเป็นระบบ โดยจะไม่หยุดอยู่ที่ขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่ง โดยจะเริ่มตั้งแต่ผ้าขาว จนกระทั่งการย้อมผ้าเสร็จสมบูรณ์และได้สีตามที่ต้องการ ซึ่งจะให้ผลลัพธ์ที่เร็วกว่าการย้อมผ้าแบบดูดซึมและการย้อมผ้าแบบกึ่งต่อเนื่อง จึงเหมาะกับการย้อมผ้าจำนวนมากๆ อย่างไรก็ตาม หากมีข้อผิดพลาดขึ้นในระหว่างการย้อม ก็อาจจะ ส่งผลให้ผ้าจำนวนไม่ได้รับการย้อมสีที่ถูกต้องหรือไม่ได้สีย้อมตามที่ต้องการ แนะนำว่าก่อนดำเนินการย้อมด้วยวิธีนี้ จึงจำเป็นต้องมีการเตรียมการพร้อมกับตรวจสอบเครื่องจักรอย่างระมัดระวังที่สุด โดยกรรมวิธีของการย้อมผ้าแบบต่อเนื่องมักจะประกอบด้วยหลายขั้นตอน เริ่มจากการอัดน้ำสีที่ต้องการจะย้อม ขั้นตอนนี้จะคล้ายกับการอัดสีด้วยการย้อมแบบกึ่งต่อเนื่อง แต่การย้อมแบบต่อเนื่องจะอัดสีรุนแรงกว่า หลังจากนั้นจึงอบผ้าให้แห้งสนิท และผนึกสีโดยใช้ไอน้ำหรือความร้อน แล้วตามด้วยการซักผ้าให้สะอาด
สำหรับใครกำลังหาวิธีการย้อมผ้าด้วยเครื่องจักรต่างๆ แนะนำว่าให้ศึกษาแต่ละขั้นตอนให้ละเอียด โดยคำนึงถึงเนื้อผ้าที่จะนำไปย้อมและปริมาณที่ต้องการ พร้อมทั้งปรึกษาผู้เชียวชาญก่อนดำเนินการย้อมผ้า เนื่องจากเครื่องจักรแต่ละประเภทมีขั้นตอนการย้อมผ้าที่แตกต่างกันออกไป รับรองได้เลยว่าหากผ้าของคุณได้รับการย้อมที่เหมาะสม คุณก็จะได้รับผ้าที่มีสีสันถูกใจอย่างแน่นอน!
ขอบคุณข้อมูลจาก http://www.thaitextileacademy.com